Πυκνά κύματα σκόνης, που αυτή τη φορά προήλθαν από τη Βόρειο Αφρική, ταλαιπώρησαν τις προηγούμενες μέρες την Κύπρο. Το φαινόμενο παρακολουθείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους οι οποίες διενεργούν τακτικές μετρήσεις και αναλόγως των δεδομένων προβαίνουν σε συστάσεις προς το κοινό.
Το kitasweather και το Κανάλι 6 συνομίλησαν με τον Προϊστάμενο του Κλάδου Ποιότητας Αέρα στο Υπουργείο Εργασίας Χρύσανθο Σαββίδη, με σκοπό να πάρουν απαντήσεις στα διάφορα ερωτήματα που εγείρουν οι πολίτες σε σχέση με τους ελέγχους που γίνονται και το βαθμό επικινδυνότητας του φαινομένου.
Αναλύσεις στη σκόνη
Ο Κλάδος Ποιότητας Αέρα του, Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, έχει τοποθετήσει δειγματοληπτικές συσκευές σε διάφορα σημεία στην Κύπρο με τις οποίες συλλέγεται, σε κατάλληλα φίλτρα, η σκόνη. Ανά 15ήμερο μετριέται η ποσότητα της σκόνης που έχει συλλεχθεί.
Σύμφωνα με τον κύριο Σαββίδη, μετά τη δειγματοληψία και την ολοκλήρωση της μέτρησης της μάζας, τα δείγματα αποθηκεύονται και ανά τακτά διαστήματα αποστέλλονται για χημικές αναλύσεις. Τα αποτελέσματα των χημικών αναλύσεων αυτών είναι συνήθως έτοιμα μέσα σε διάστημα 6 μηνών. Σε περίπτωση που απαιτείται η εξαγωγή αποτελεσμάτων πιο γρήγορα, η διαδικασία επισπεύδεται στους δύο μήνες. Ο κύριος Σαββίδης διευκρίνισε ότι τα σωματίδια σκόνης μπορεί να εμπεριέχουν χιλιάδες χημικές ουσίες, ως εκ τούτου είναι αδύνατο να ελεγχθεί η παρουσία όλων των ουσιών τόσο για επιστημονικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Πρόσθεσε επίσης ότι τα δείγματα που συλλέγονται ελέγχονται για περίπου 50 χημικές ενώσεις και στοιχεία (ιόντα μετάλλων, ανιόντα και κατιόντα αλάτων, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, κ.α.), τα οποία καθορίζονται από τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Ποιότητα του Ατμοσφαιρικού Αέρα.
Η σκόνη από τη Συρία
Το 2017, λόγω των ανησυχιών ότι η σκόνη που προήλθε από τη Συρία πιθανό να μετέφερε χημικά από τα εκρηκτικά που χρησιμοποιούνταν κατά τους βομβαρδισμούς, έγιναν εξειδικευμένες αναλύσεις. Συγκεκριμένα, ειδικός στα ζητήματα αναλύσεων εκρηκτικών συνέστησε όπως γίνει ανάλυση για συγκεκριμένες χημικές ουσίες τις οποίες θα μπορούσε να περιέχει η συγκεκριμένη σκόνη, όπως νιτροπαράγωγα, νιτρικοί εστέρες, διαζωενώσεις, ακετυλίδια, φαινυλαμίνες και φθαλικές ενώσεις. Σύμφωνα με τον Προϊστάμενο του Κλάδου Ποιότητας Αέρα, τα δείγματα στάλθηκαν στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και οι αναλύσεις κατέδειξαν ότι οι ποσότητες των συγκεκριμένων χημικών ουσιών που ανιχνεύθηκαν ήταν πολύ χαμηλές και κάτω από το όριο ανίχνευσης.
Τα Αιωρούμενα Σωματίδια (σκόνη) ΑΣ2.5 και ΑΣ10
Ο κ. Χρύσανθος Σαββίδης εξήγησε ότι τα σωματίδια σκόνης αεροδυναμικής διαμέτρου μικρότερης των 2.5 μm (μικρομέτρων) μπορούν να εισχωρήσουν στον οργανισμό (μέσω του αναπνευστικού συστήματος) πολύ πιο εύκολα από τα σωματίδια σκόνης διαμέτρου μικρότερης των 10 μm (μικρομέτρων). Διευκρίνισε ωστόσο ότι τόσο τα ΑΣ 2.5 όσο και τα ΑΣ10 είναι εξίσου βλαβερά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ενημέρωσε παράλληλα ότι το Τμήμα προγραμματίζει την εγκατάσταση, μέχρι το τέλος του 2018, δειγματοληπτικών συσκευών μέτρησης της σκόνης ΑΣ 2.5 στη Λεμεσό και στην Πάφο, τις δύο επαρχίες στις οποίες μέχρι στιγμής γίνεται μέτρηση μόνο των ΑΣ10.
Επίπεδο ρύπανσης
Ο κύριος Σαββίδης ρωτήθηκε κατά πόσο χρειάζεται ο καθορισμός ανώτερου επιπέδου ρύπανσης από το πολύ ψηλό/κόκκινο, για τις περιπτώσεις που η συγκέντρωση της σκόνης φτάνει σε εξαιρετικά ψηλά επίπεδα, όπως για παράδειγμα στις 8 Σεπτεμβρίου του 2015 που η σκόνη άγγιξε τη συγκέντρωση των 7649.5 μg/m3 στη Λεμεσό. Ανέφερε ότι το κόκκινο επίπεδο ορίζεται από τα 200μg/m3 και πάνω, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε τιμή συγκέντρωσης από αυτή την τιμή και άνω θεωρείται πολύ επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό, ως εκ τούτου δεν χρειάζεται περαιτέρω διαβάθμιση. Ο κύριος Σαββίδης ανέφερε εξάλλου ότι στην Κύπρο καταγράφονται υπερβάσεις της ημερήσιας οριακής τιμής ΑΣ (σκόνης) των 50μg/m3, περίπου 80 έως 100 φορές τον χρόνο. Διευκρίνισε όμως ότι με την εφαρμογή σχετικής επιστημονικής διαδικασίας, θεσμοθετημένης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των υπερβάσεων οφείλεται σε φυσικά αίτια όπως η αερομεταφερόμενη σκόνη από τις ερήμους Βορείου Αφρικής και Δυτικής Ασίας και από το θαλάσσιο άλας.
Στον πιο κάτω σύνδεσμο μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα των αναλύσεων του αέρα σε Κύπρο και υπόλοιπη Ευρώπη:
https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/aqereporting-2
Εξίσου ενδιαφέρον είναι και ο πιο κάτω σύνδεσμος ο οποίος είναι κάτι αντίστοιχο με τη δική μας υπηρεσία ποιότητας αέρα αλλά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
http://airindex.eea.europa.eu/
Το kitasweather εκφράζει ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Προϊστάμενο του Κλάδου Ποιότητας Αέρα στο Υπουργείο Εργασίας Χρύσανθο Σαββίδη για τη θετική και άμεση ανταπόκριση του στα ερωτήματα που του θέσαμε, καθώς και για τις πολύ σημαντικές πληροφορίες που μας έδωσε.
Η παρακολούθηση του μετεωρολογικού φαινομένου της σκόνης από το KitasWeather
Το KitasWeather αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη ευαισθησία το μετεωρολογικό φαινόμενο της σκόνης, αντιλαμβανόμενο τη σοβαρότητα και τους κινδύνους που εμπεριέχουν τα αυξημένα ποσοστά σκόνης στον αέρα.
Ως «εποχή» της σκόνης στην Κύπρο υπολογίζεται η χρονική περίοδος από το Φεβρουάριο έως τον Μάιο, όπου παρουσιάζονται τα πιο συχνά επεισόδια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή την περίοδο παρουσιάζεται πιο έντονη διαφορά/βαθμίδα θερμοκρασίας πάνω από την ημιτροπική ζώνη της ερήμου. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο, πιο θερμές αέριες μάζες από τα νότια συναντούν πιο ψυχρές αέριες μάζες από τα βόρεια, με αποτέλεσμα να συντηρούν δυτικό-νοτιοδυτικό άνεμο στην επιφάνεια και χαμηλότερη τροπόσφαιρα και να ευνοείται η μεταφορά σκόνης.
Επίσης, τέτοια εποχή ευνοείται η δημιουργία ή πέρασμα χαμηλών βαρομετρικών από την ευρύτερη περιοχή της βόρειας Αφρικής, τα οποία συνήθως συνοδεύονται από ισχυρούς ανέμους στην επιφάνεια και βοηθούν στην ανύψωση της σκόνης.
Το μεγαλύτερο μέρος της σκόνης συνηθίζεται να παραμένει στην κλειστή κυκλοφορία του βαρομετρικού χαμηλού το οποίο κινείται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στη ατμόσφαιρα.
Ωστόσο τις περισσότερες φορές μεταφέρει σκόνη στην περιοχή μας καθώς τα συστήματα συνήθως κινούνται από δυτικά προς ανατολικά.
Όταν ένα χαμηλό βαρομετρικό συνοδεύεται από ψυχρό μέτωπο, ευνοούνται πιο μεγάλες μεταφορές σκόνης λόγω των ενισχυμένων ανέμων που τα συνοδεύουν. Επίσης αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για εκδήλωση καταιγίδων (ξηρών καταιγίδων), οι ισχυροί καθοδικοί άνεμοι Dry Microbursts συμβάλλουν στην αύξηση της σκόνης.
Όταν η σκόνη ανυψωθεί σε μεγάλες ποσότητες, είναι πλέον ορατή από δορυφόρους και γίνεται πιο εύκολη η παρακολούθηση της. Λόγω της μεγάλης απόστασης που διανύει η σκόνη μέχρι να φτάσει στην περιοχή μας, υπάρχει αρκετός χρόνος για έγκαιρη πρόγνωση και ενημέρωση του κοινού.
Εισβολές σκόνης δεχόμαστε και από τα ανατολικά, συγκεκριμένα από την έρημο της Συρίας αλλά πολύ πιο αραιά σε σχέση με τη βόρειο Αφρική. Για τη μεταφορά σκόνης από τη Συρία χρειάζονται ισχυροί ανατολικοί άνεμοι κοντά στην επιφάνεια, οι οποίοι συνήθως συνδέονται με χαμηλά βαρομετρικά στη Μέση ανατολή.
Λόγω της γειτνίασης της Συρίας, η σκόνη προσεγγίζει την Κύπρο πολύ πιο γρήγορα από ότι από τη Βόρειο Αφρική. Σε αυτές τις περιπτώσεις η παρακολούθηση των συνοπτικών μοντέλων και η πείρα είναι απαραίτητα για την έγκαιρη πρόγνωση.
Τα τελευταία 3 χρόνια τα επεισόδια σκόνης έχουν αυξηθεί και παρατηρούνται σχεδόν ολόχρονα. Αυτό οφείλεται στη μη ομαλή κυκλοφορία της ατμόσφαιρας, η οποία έχει άμεση σχέση με τις ανομβρίες και τις ψηλές θερμοκρασίες που μας επηρεάζουν τα τελευταία χρόνια.
Τις χρονιές που παρατηρείται πιο φυσιολογική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας, η σκόνη περιορίζεται κυρίως στους μήνες της Άνοιξης.
Για συνεχή ενημέρωση και για τυχόν έκτακτα δελτία, μπορείτε να κάνετε LIKE και FOLLOW στη σελίδα μας στο facebook, καθώς και subscribe στην ιστοσελίδα μας για άμεση ενημέρωση για τον καιρό.
