Οι 10 βασικές κατηγορίες των νεφών

Με τον όρο «νέφη», εννοούμε τους αιωρούμενους ατμοσφαιρικούς σχηματισμούς, οι οποίοι προκύπτουν από την συμπύκνωση των υδρατμών που περιέχονται στην ατμόσφαιρα και που αποτελούνται από υδροσταγόνες ή παγοκρυστάλλους, ή και από τα 2 μαζί.

Τα νέφη, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους, μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 βασικές κατηγορίες:

1. Μετωπικά
2. Ορογραφικά
3. Ανοδικών Ρευμάτων
4. Ατμοσφαιρικών διαταράξεων

Επίσης, τα νέφη κατηγοριοποιούνται, ανάλογα με το ύψος της βάσης τους, σε 4 ομάδες:

1. Τα κατώτερα
2. Τα μέσα
3. Τα ανώτερα
4. Της κατακόρυφης ανάπτυξης

Παράλληλα, υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες νεφών, ανάλογα με το σχήμα τους:

1. Θύσανοι (cirrus/cirro): «σαν τούφες μαλλιών στον ουρανό»
2. Στρώματα (stratus/strato): «σαν στρώμα στον ουρανό»
3. Σωρείτες (cumulus/cumulo): «σαν σωρούς στον ουρανό»

Nα σημειώσουμε ότι, εκτός από τα πιο πάνω, η λέξη «Μελανίας» (nimbus/nimbo) μπορεί να προστεθεί μπροστά από τα νέφη τύπου στρώματος και σωρείτων, για να δείξει ότι το σύννεφο προκαλεί κατακρημνίσματα.

Με βάση τα πιο πάνω, η ονομασία των νεφών προκύπτει από το σχήμα τους, αλλά και από το ύψος στο οποίο παρατηρούνται. Σύμφωνα με τον Διεθνή Άτλαντα των Νεφών, μπορούν να καθοριστούν 10 βασικοί τύποι νεφών, τους οποίους θα αναλύσουμε πιο κάτω.

1. ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται κάτω από τα 2000 μέτρα και μπορεί να φτάσει μέχρι και το έδαφος. Στη συγκεκριμένη ομάδα ανήκουν τρία είδη νεφών:

• Στρώματα (Stratus – St): ομοιόμορφα νεφελώδη στρώματα, συνήθως χρώματος γκρι. Αποτελούνται μόνο από υδροσταγονίδια και, εάν είναι αρκετά πυκνά, μπορούν να δώσουν ασθενή βροχόπτωση ή βροχόπτωση τύπου ψεκάδας.

• Στρωματοσωρείτες (Stratocumulus – Sc): στρώματα νεφών σε ομάδες ή σειρές (με κυλινδρικό ή σφαιρικό σχήμα), με λευκό ή γκρίζο χρώμα. Δίνουν την εντύπωση «κυμάτων» στον ουρανό. Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και από παγοκρυστάλλια και, άμα είναι αρκετά πυκνά, μπορούν να δώσουν ασθενή βροχόπτωση ή χιονόπτωση.

• Μελανοστρώματα (Nimbostratus – Ns): χαμηλά, έντονα σκουρόχρωμα και πυκνά νέφη, τα οποία αποτελούνται από βροχοσταγόνες, παγοκρυστάλλια ή νιφάδες χιονιού. Είναι βροχοφόρα νέφη, τα οποία δίνουν βροχή, συνήθως χαμηλής έντασης αλλά μεγάλης διάρκειας.

 2. ΜΕΣΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται σε ύψος από περίπου 2 χιλιόμετρα μέχρι περίπου τα 6 χιλιόμετρα. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει δύο είδη νεφών:

• Υψιστρώματα (Altostratus – As): αποτελούν ένα φαιό, διάχυτο πέπλο που συνήθως καλύπτει όλο το μέρος του ουρανού, με τον ήλιο σε κάποια σημεία να φαίνεται αμυδρά. Παρατηρούνται κυρίως μπροστά από ένα θερμό ή συνεσφιγμένο μέτωπο και καθώς το μέτωπο πλησιάζει, τα νέφη αυτά πυκνώνουν και χαμηλώνουν σε νέφη τύπου στρώματος και έπειτα μελανοστρώματος. Τα νέφη αυτά αποτελούνται από υδροσταγονίδια και παγοκρυστάλλια και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν ασθενή φαινόμενα βροχής ή χιονιού.

• Υψισωρείτες (Altocumulus – Ac): λευκά ή γκρίζα νέφη (ή και συνδυασμός των 2 χρωμάτων), τα οποία παρατηρούνται σε ομάδες με μικρά ή μεγάλα κενά μεταξύ τους και συνήθως δίνουν την εικόνα ενός «πλακόστρωτου». Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και δεν δίνουν φαινόμενα.

 3. ΑΝΩΤΕΡΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται σε ύψος περίπου 7 χιλιόμετρα και συναντώνται σχεδόν μέχρι την περιοχή της τροπόπαυσης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει 3 είδη νεφών.

• Θύσανοι (Cirrus – Ci): Είναι λεπτά, άσπρα, ινώδη νέφη με μεταξώδη όψη. Μοιάζουν με τούφες μαλλιών και έχουν ακανόνιστο σχήμα. Αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και τα νέφη αυτά δεν δίνουν φαινόμενα. Οι θύσανοι, σε ορισμένες περιπτώσεις, θεωρούνται σαν προπομπός έλευσης ενός θερμού μετώπου πάνω από μια περιοχή. Η κίνηση των νεφών αυτών είναι ενδεικτική των ανέμων που επικρατούν στην ανώτερη τροπόσφαιρα.

• Θυσανοστρώματα (Cirrostratus – Cs): Είναι λεπτά, ινώδη νέφη που καλύπτουν μεγάλο μέρος του ουρανού και επιτρέπουν στο φως του ήλιου ή του φεγγαριού να τα διαπερνά, σχηματίζοντας συνήθως το φαινόμενο της «Άλως». Tα νέφη αυτά αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και δεν δίνουν φαινόμενα.

• Θυσανοσωρείτες (Cirrocumulus – Cc): Είναι κυρίως λευκά και λεπτά νέφη, τα οποία δεν έχουν ινώδη μορφή και παρατηρούνται κυρίως σε ομάδες ή σειρές με κυματοειδείς σχηματισμούς. Αποτελούνται από παγοκρυστάλλια και υδροσταγονίδια σε υπέρτηξη, τα οποία γρήγορα μετατρέπονται σε παγοκρυστάλλια και δεν δίνουν φαινόμενα.

4. ΝΕΦΗ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Νέφη των οποίων η βάση τους ξεκινάει τις πλείστες περιπτώσεις από χαμηλά υψόμετρα (ακόμα και κάτω από 2 χιλιόμετρα ύψος) και η κορυφή τους, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να φτάσει μέχρι και το ύψος της τροπόπαυσης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει 2 είδη νεφών.

• Σωρείτες (Cumulus – Cu): Είναι κυρίως πυκνά νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης, τα οποία μοιάζουν με σωρούς από βαμβάκι στον ουρανό και έχουν επίπεδη βάση. Είναι λευκά ή γκρίζα νέφη και λάμπουν έντονα όταν φωτίζονται από τον ήλιο. Δημιουργούνται κυρίως σε αίθριο καιρό και όταν παράλληλα υπάρχουν έντονες ανοδικές κινήσεις του αέρα. Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και σε περίπτωση που η κατακόρυφη ανάπτυξη τους είναι μεγάλη, μπορούν να δώσουν βροχή.

• Σωρειτομελανίες (Cumulonimbus – Cb): Είναι τεράστια, ογκώδη νέφη, με μεγάλη κατακόρυφη ανάπτυξη και μοιάζουν με βουνά ή πύργους. Η κορυφή τους μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 12 χιλιόμετρα ύψος και απλώνει με την μορφή αρμονίου. Περισσότερα για το πως δημιουργούνται τα συγκεκριμένα σύννεφα, μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ. Οι σωρειτομελανίες είναι τα κατ’ εξοχήν καταιγιδοφόρα νέφη και δίνουν έντονες βροχοπτώσεις που μερικές φορές συνοδεύονται από χαλάζι και ισχυρούς ριπαίους ανέμους. Το εσωτερικό του νέφους χαρακτηρίζεται από έντονες ανοδικές και καθοδικές κινήσεις, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ηλεκτρικού φορτιού, το οποίο δημιουργεί τους κεραυνούς που παρατηρούνται από το συγκεκριμένο νέφος.

Όπως αναφέραμε και στην αρχή του συγκεκριμένου άρθρου, τα πιο πάνω νέφη αποτελούν τα 10 βασικά είδη νεφών και εκτός αυτών, υπάρχουν πολλές άλλες κατηγορίες, αλλά και υποκατηγορίες των πιο πάνω νεφών. Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τις υποκατηγορίες των πιο πάνω νεφών, πατήστε εδώ (ο σύνδεσμος παραπέμπει στον Παγκόσμιο Άτλα Νεφών του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού).

Για συνεχή ενημέρωση και για τυχόν έκτακτα δελτία, μπορείτε να κάνετε LIKE και FOLLOW στη σελίδα μας στο Facebook, καθώς και subscribe στην ιστοσελίδα μας και στο κανάλι μας στο You Tube για άμεση ενημέρωση για τον καιρό.

*Το άρθρο αυτό περιέχει πληροφορίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας (WMO), από το MetOffice και από το βιβλίο “Στοιχεία Γενικής Μετεωρολογίας”.

Με τον όρο «νέφη», εννοούμε τους αιωρούμενους ατμοσφαιρικούς σχηματισμούς, οι οποίοι προκύπτουν από την συμπύκνωση των υδρατμών που περιέχονται στην ατμόσφαιρα και που αποτελούνται από υδροσταγόνες ή παγοκρυστάλλους, ή και από τα 2 μαζί.

Τα νέφη, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους, μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 βασικές κατηγορίες:

1. Μετωπικά
2. Ορογραφικά
3. Ανοδικών Ρευμάτων
4. Ατμοσφαιρικών διαταράξεων

Επίσης, τα νέφη κατηγοριοποιούνται, ανάλογα με το ύψος της βάσης τους, σε 4 ομάδες:

1. Τα κατώτερα
2. Τα μέσα
3. Τα ανώτερα
4. Της κατακόρυφης ανάπτυξης

Παράλληλα, υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες νεφών, ανάλογα με το σχήμα τους:

1. Θύσανοι (cirrus/cirro): «σαν τούφες μαλλιών στον ουρανό»
2. Στρώματα (stratus/strato): «σαν στρώμα στον ουρανό»
3. Σωρείτες (cumulus/cumulo): «σαν σωρούς στον ουρανό»

Nα σημειώσουμε ότι, εκτός από τα πιο πάνω, η λέξη «Μελανίας» (nimbus/nimbo) μπορεί να προστεθεί μπροστά από τα νέφη τύπου στρώματος και σωρείτων, για να δείξει ότι το σύννεφο προκαλεί κατακρημνίσματα.

Με βάση τα πιο πάνω, η ονομασία των νεφών προκύπτει από το σχήμα τους, αλλά και από το ύψος στο οποίο παρατηρούνται. Σύμφωνα με τον Διεθνή Άτλαντα των Νεφών, μπορούν να καθοριστούν 10 βασικοί τύποι νεφών, τους οποίους θα αναλύσουμε πιο κάτω.

1. ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται κάτω από τα 2000 μέτρα και μπορεί να φτάσει μέχρι και το έδαφος. Στη συγκεκριμένη ομάδα ανήκουν τρία είδη νεφών:

• Στρώματα (Stratus – St): ομοιόμορφα νεφελώδη στρώματα, συνήθως χρώματος γκρι. Αποτελούνται μόνο από υδροσταγονίδια και, εάν είναι αρκετά πυκνά, μπορούν να δώσουν ασθενή βροχόπτωση ή βροχόπτωση τύπου ψεκάδας.

• Στρωματοσωρείτες (Stratocumulus – Sc): στρώματα νεφών σε ομάδες ή σειρές (με κυλινδρικό ή σφαιρικό σχήμα), με λευκό ή γκρίζο χρώμα. Δίνουν την εντύπωση «κυμάτων» στον ουρανό. Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και από παγοκρυστάλλια και, άμα είναι αρκετά πυκνά, μπορούν να δώσουν ασθενή βροχόπτωση ή χιονόπτωση.

• Μελανοστρώματα (Nimbostratus – Ns): χαμηλά, έντονα σκουρόχρωμα και πυκνά νέφη, τα οποία αποτελούνται από βροχοσταγόνες, παγοκρυστάλλια ή νιφάδες χιονιού. Είναι βροχοφόρα νέφη, τα οποία δίνουν βροχή, συνήθως χαμηλής έντασης αλλά μεγάλης διάρκειας.

 2. ΜΕΣΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται σε ύψος από περίπου 2 χιλιόμετρα μέχρι περίπου τα 6 χιλιόμετρα. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει δύο είδη νεφών:

• Υψιστρώματα (Altostratus – As): αποτελούν ένα φαιό, διάχυτο πέπλο που συνήθως καλύπτει όλο το μέρος του ουρανού, με τον ήλιο σε κάποια σημεία να φαίνεται αμυδρά. Παρατηρούνται κυρίως μπροστά από ένα θερμό ή συνεσφιγμένο μέτωπο και καθώς το μέτωπο πλησιάζει, τα νέφη αυτά πυκνώνουν και χαμηλώνουν σε νέφη τύπου στρώματος και έπειτα μελανοστρώματος. Τα νέφη αυτά αποτελούνται από υδροσταγονίδια και παγοκρυστάλλια και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν ασθενή φαινόμενα βροχής ή χιονιού.

• Υψισωρείτες (Altocumulus – Ac): λευκά ή γκρίζα νέφη (ή και συνδυασμός των 2 χρωμάτων), τα οποία παρατηρούνται σε ομάδες με μικρά ή μεγάλα κενά μεταξύ τους και συνήθως δίνουν την εικόνα ενός «πλακόστρωτου». Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και δεν δίνουν φαινόμενα.

 3. ΑΝΩΤΕΡΑ ΝΕΦΗ: Η βάση τους βρίσκεται σε ύψος περίπου 7 χιλιόμετρα και συναντώνται σχεδόν μέχρι την περιοχή της τροπόπαυσης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει 3 είδη νεφών.

• Θύσανοι (Cirrus – Ci): Είναι λεπτά, άσπρα, ινώδη νέφη με μεταξώδη όψη. Μοιάζουν με τούφες μαλλιών και έχουν ακανόνιστο σχήμα. Αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και τα νέφη αυτά δεν δίνουν φαινόμενα. Οι θύσανοι, σε ορισμένες περιπτώσεις, θεωρούνται σαν προπομπός έλευσης ενός θερμού μετώπου πάνω από μια περιοχή. Η κίνηση των νεφών αυτών είναι ενδεικτική των ανέμων που επικρατούν στην ανώτερη τροπόσφαιρα.

• Θυσανοστρώματα (Cirrostratus – Cs): Είναι λεπτά, ινώδη νέφη που καλύπτουν μεγάλο μέρος του ουρανού και επιτρέπουν στο φως του ήλιου ή του φεγγαριού να τα διαπερνά, σχηματίζοντας συνήθως το φαινόμενο της «Άλως». Tα νέφη αυτά αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και δεν δίνουν φαινόμενα.

• Θυσανοσωρείτες (Cirrocumulus – Cc): Είναι κυρίως λευκά και λεπτά νέφη, τα οποία δεν έχουν ινώδη μορφή και παρατηρούνται κυρίως σε ομάδες ή σειρές με κυματοειδείς σχηματισμούς. Αποτελούνται από παγοκρυστάλλια και υδροσταγονίδια σε υπέρτηξη, τα οποία γρήγορα μετατρέπονται σε παγοκρυστάλλια και δεν δίνουν φαινόμενα.

4. ΝΕΦΗ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Νέφη των οποίων η βάση τους ξεκινάει τις πλείστες περιπτώσεις από χαμηλά υψόμετρα (ακόμα και κάτω από 2 χιλιόμετρα ύψος) και η κορυφή τους, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να φτάσει μέχρι και το ύψος της τροπόπαυσης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει 2 είδη νεφών.

• Σωρείτες (Cumulus – Cu): Είναι κυρίως πυκνά νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης, τα οποία μοιάζουν με σωρούς από βαμβάκι στον ουρανό και έχουν επίπεδη βάση. Είναι λευκά ή γκρίζα νέφη και λάμπουν έντονα όταν φωτίζονται από τον ήλιο. Δημιουργούνται κυρίως σε αίθριο καιρό και όταν παράλληλα υπάρχουν έντονες ανοδικές κινήσεις του αέρα. Αποτελούνται κυρίως από υδροσταγονίδια και σε περίπτωση που η κατακόρυφη ανάπτυξη τους είναι μεγάλη, μπορούν να δώσουν βροχή.

• Σωρειτομελανίες (Cumulonimbus – Cb): Είναι τεράστια, ογκώδη νέφη, με μεγάλη κατακόρυφη ανάπτυξη και μοιάζουν με βουνά ή πύργους. Η κορυφή τους μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 12 χιλιόμετρα ύψος και απλώνει με την μορφή αρμονίου. Περισσότερα για το πως δημιουργούνται τα συγκεκριμένα σύννεφα, μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ. Οι σωρειτομελανίες είναι τα κατ’ εξοχήν καταιγιδοφόρα νέφη και δίνουν έντονες βροχοπτώσεις που μερικές φορές συνοδεύονται από χαλάζι και ισχυρούς ριπαίους ανέμους. Το εσωτερικό του νέφους χαρακτηρίζεται από έντονες ανοδικές και καθοδικές κινήσεις, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ηλεκτρικού φορτιού, το οποίο δημιουργεί τους κεραυνούς που παρατηρούνται από το συγκεκριμένο νέφος.

Όπως αναφέραμε και στην αρχή του συγκεκριμένου άρθρου, τα πιο πάνω νέφη αποτελούν τα 10 βασικά είδη νεφών και εκτός αυτών, υπάρχουν πολλές άλλες κατηγορίες, αλλά και υποκατηγορίες των πιο πάνω νεφών. Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τις υποκατηγορίες των πιο πάνω νεφών, πατήστε εδώ (ο σύνδεσμος παραπέμπει στον Παγκόσμιο Άτλα Νεφών του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού).

Για συνεχή ενημέρωση και για τυχόν έκτακτα δελτία, μπορείτε να κάνετε LIKE και FOLLOW στη σελίδα μας στο Facebook, καθώς και subscribe στην ιστοσελίδα μας και στο κανάλι μας στο You Tube για άμεση ενημέρωση για τον καιρό.

*Το άρθρο αυτό περιέχει πληροφορίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας (WMO), από το MetOffice και από το βιβλίο “Στοιχεία Γενικής Μετεωρολογίας”.