Κατά το τέλος της περσινής χρονιάς αλλά και στις αρχές του 2022 παρατηρήθηκαν ξηράνσεις πεύκων και άλλων δέντρων, όπως επίσης και διαφόρων ειδών θάμνων.
Οι ξηράνσεις οφείλονται στην ανομβρία του προηγούμενου υδρολογικού έτους (1/10/2020 – 30/09/2021) αλλά και στα 2 ιδιαίτερα σκληρά και παρατεταμένα καλοκαίρια του 2020 και 2021.
Οι πιο έντονες ξηράνσεις παρατηρούνται κυρίως σε ημιορεινές περιοχές και κυρίως στις προσήλιες πλαγιές των ημιορεινών οι οποίες δέχονται τις πιο “σκληρές συνθήκες” (πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, χαμηλότερα ύψη βροχής σε σχέση με τα ορεινά, αλλά και χαμηλά επίπεδα υγρασίας). Οι ξηράνσεις αφορούν κυρίως πεύκα νεαρής και μέσης ηλικίας ενώ παρατηρούνται και ξηράνσεις άλλων δέντρων όπως κυπαρίσσια αλλά και πιο μεμονωμένα άλλα είδη δέντρων. Εντονότερες είναι οι ξηράνσεις σε περιοχές με αβαθή εδάφη και σε περιοχές που έγινε αναδάσωση όπως θα δείτε στις πιο κάτω εικόνες – μόνο που η συγκεκριμένη αναδάσωση έγινε πριν από σχεδόν μισό αιώνα!. Να σημειώσουμε ότι τα δενδρύλλια από τις αναδασώσεις είναι πιο ευάλωτα καθώς οι πρόγονοι τους πολύ πιθανόν να συνήθισαν να ζουν σε πιο υγρό περιβάλλον και για αυτό τον λόγο είναι καλύτερα να μην παρεμβαίνει ο ανθρώπινος παράγοντας στη φύση – τουλάχιστον τις πλείστες φορές. Επίσης έχουν ξηρανθεί και θάμνοι (κυρίως ξυσταριές).
Στις πιο κάτω φωτογραφίες βλέπετε τις ξηράνσεις που έχουν παρατηρηθεί σε 2 διαφορετικές περιοχές του νησιού (στο Πραστειό Κελλακίου και στο δάσος Πάφου προς περιοχή Πωμού).
Σε επικοινωνία που είχε το Kitasweather με το Τμήμα Δασών για το πιο πάνω θέμα ενημερώθηκαμε ότι όντως έχουν παρατηρηθεί ξηράνσεις, κάτι το οποίο παρατηρείται κατά καιρούς στην Κύπρο λόγω κλιματολογίας – κυρίως μετά από τις εντονότερες ανομβρίες αλλά και μετά από παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας. Από στοιχεία που υπάρχουν, ξηράνσεις παρατηρήθηκαν και το 2008 που τότε αφορούσαν και αρκετά πεύκα μεγάλης ηλικίας αλλά και την περίοδο μετά την σοβαρότερη ανομβρία του νησιού (1972-1973). Μεμονωμένες ξηράνσεις με πολύ μικρότερο αριθμό δέντρων και θάμνων παρατηρήθηκαν και άλλες χρονιές.
Ο λόγος που οι περισσότερες ξηράνσεις φέτος αφορούν πεύκα νεαρής και μέσης ηλικίας πιθανόν να οφείλεται στο ότι αυτά αναπτύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό τις χρονιές 2018-2020 που παρατηρήθηκαν 2 συνεχόμενες πολυομβρίες με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο “ανταγωνισμός” μεταξύ τους για νερό ενώ την ίδια ώρα είχαν “συνηθίσει” σε ένα πιο υγρό περιβάλλον – το οποίο ακολουθήθηκε από μία έντονη ξηρασία και 2 ακραία θερμοκρασιακά καλοκαίρια. Αντιθέτως, ο λόγος που δεν ξεράθηκαν πολλά πεύκα μεγαλύτερης ηλικίας πιθανόν να οφείλεται στο ότι το ριζικό τους σύστημα είναι πιο δυνατό και πιο βαθύ και κατάφερναν να βρουν υγρασία από τα 2 πολύομβρα έτη που προηγηθήκαν.
Το 2008 παρατηρήθηκε το αντίθετο, δηλαδή ξηράνσεις πεύκων μεγάλης ηλικίας, αφού είχαμε τη 2η χειρότερη ανομβρία από το 1901 – 1902 η οποία ακολούθησε μία κανονική χρονιά και ακόμη μία άνομβρη χρονιά αντίστοιχα. Τα επιφανειακά υπόγεια υδροφόρα στρώματα τότε είχαν στερέψει σε μεγάλο βαθμό και για αυτό τον λόγο παρατηρήθηκαν ξηράνσεις σε πεύκα μεγάλης ηλικίας και κυρίως σε αυτά στις βορινές πλαγιές των βουνών τα οποία ήταν συνηθισμένα σε πιο υγρό περιβάλλον.
Σύμφωνα με το Τμήμα Δασών, οι ξηράνσεις αποτελούν μία φυσική διαδικασία αραίωσης και επιβίωσης των πιο δυνατών γενότυπων για την παραγωγή πιο δυνατών και ανθεκτικών “απογόνων”.
Σε περίπτωση που παρατηρηθεί αύξηση της τακτικότητας των ξηράνσεων αλλά και της έκτασης τους, αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στην κλιματική αλλαγή – αλλά μέχρι στιγμής δεν παρατηρείται κάτι τέτοιο σύμφωνα με το Τμήμα Δασών.
*Να σημειώσουμε ότι τα δέντρα και οι θάμνοι (και κυρίως τα πεύκα) δείχνουν τα πρώτα σημάδια ξήρανσης κατά τους φθινοπωρινούς μήνες ενώ μέσα στους μήνες του χειμώνα, αυτό γίνεται εντονότερο.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Τμήμα Δασών και ιδιαίτερα τον Περιφερειακό Δασικό Λειτουργό Τροόδους κύριο Λοίζο Λοίζου για τις πληροφορίες και την ανταλλαγή απόψεων/στοιχείων πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.