Μετά από ένα ήπιο πρώτο μισό του καλοκαιριού, η περιοχή μας και γενικότερα η Μεσόγειος επηρεάζεται από τον πρώτο καύσωνα του φετινού καλοκαιριού εδώ και τουλάχιστον μία εβδομάδα. Αξιοσημείωτη είναι η γεωγραφική κατανομή αυτού του κύματος καύσωνα, επηρεάζοντας ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου τις τελευταίες ημέρες (με διάφορες εξάρσεις και μικρουφέσεις της ζέστης), αλλά και η διάρκεια του. Μία εβδομάδα μετά δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα η διάταξη της ατμόσφαιρας, με τον Μεσογειακό καύσωνα να συνεχίζει ενώ με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φαίνεται να υποχωρεί από την κεντροανατολική Μεσόγειο μέχρι και περίπου τα τέλη του μήνα (και πιθανόν μέχρι και τις αρχές Αυγούστου στην περιοχή μας).
Η πρώτη φάση του καύσωνα ξεκίνησε στις αρχές του πρώτου 10ημέρου Ιουλίου, επηρεάζοντας αρχικά περιοχές της βορειοδυτικής Αφρικής και Ισπανίας όπως μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ ενώ ακολούθως, οι θερμές αέριες μάζες επεκτάθηκαν ανατολικότερα στην υπόλοιπη Μεσόγειο. Η περιοχή μας ξεκίνησε να επηρεάζεται από την πρώτη φάση του κύματος καύσωνα στις 13 Ιουλίου (ημέρα Πέμπτη), με τα πρώτα 40άρια+ να καταγράφονται στο νησί ενώ η κορύφωση του πρώτου κύματος παρατηρήθηκε το Σάββατο 15 Ιουλίου, με τον υδράργυρο να αγγίζει οριακά τους 45 βαθμούς Κελσίου (πιο συγκεκριμένα 44.6 βαθμούς Κελσίου) στο σταθμό ραδιοβολίσεων Αθαλάσσας όπως βλέπετε στην πιο κάτω εικόνα.
Μετά το Σάββατο, η θερμοκρασία παρουσίασε σταδιακά μικρή πτώση στην περιοχή μας καθώς ο καύσωνας άρχισε να παρουσιάζει μικρή ύφεση στην ανατολική Μεσόγειο, ωστόσο ο καιρός παρέμεινε ιδιαίτερα θερμός, με τον υδράργυρο να παραμένει γύρω στους 42 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό μέχρι και σήμερα.
Ενώ ο καύσωνας παρουσίασε μικρή ύφεση στην περιοχή μας στις αρχές αυτής της εβδομάδας, η δεύτερη φάση του κύματος καύσωνα ξεκίνησε να επηρεάζει και πάλι την κεντροδυτική Μεσόγειο, με αρκετές περιοχές σε Ισπανία, Ιταλία και νότια Γαλλία να καταγράφουν ρεκόρ θερμοκρασιών. Για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν στοιχεία η θερμοκρασία στην πρωτεύουσα της Ιταλίας (Ρώμη) σκαρφάλωσε στους 42.9 (43) βαθμούς Κελσίου την Τρίτη 18 Ιουλίου, κάτι που αποτελεί την υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί στην Ιταλική πρωτεύουσα. Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν οι 40.8 (41) βαθμοί Κελσίου, το οποίο είχε καταγραφεί μόλις πέρσι (Ιούνιος 2022). Άξιο αναφοράς είναι και οι 46.2 (46) βαθμοί Κελσίου που καταγράφηκαν στην πόλη Decimomannu της νότιας Σαρδηνίας χθες Τετάρτη 19 Ιουλίου.
Από αύριο Παρασκευή (21 Ιουλίου), η δεύτερη φάση αυτού του καύσωνα θα επεκταθεί ανατολικότερα επηρεάζοντας σταδιακά την περιοχή μας, με κορύφωση το διήμερο Κυριακή – Δευτέρα όπου αναμένονται παρόμοιες θερμοκρασίες με την κορύφωση της πρώτης φάσης του καύσωνα στην περιοχή μας (έως τους 44-45 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό).
Στις 2 πιο κάτω εικόνες βλέπετε τις θερμοκρασίες στα 850hPa (~1500 μέτρα από την επιφάνεια) για σήμερα Πέμπτη (20 Ιουλίου) και για την Κυριακή (23 Ιουλίου). Όπως βλέπετε μέχρι την Κυριακή, αναμένονται πολύ θερμότερες αέριες μάζες στην περιοχή μας και γενικότερα στην ανατολική Μεσόγειο.
Στις 2 πιο κάτω εικόνες βλέπετε τη θερμοκρασιακή ανωμαλία στα 850hPa (~1500 μέτρα από την επιφάνεια) για σήμερα Πέμπτη (20 Ιουλίου) και για την Κυριακή (23 Ιουλίου). Όπως βλέπετε μέχρι την Κυριακή, η ανωμαλία θερμοκρασίας αυξάνεται, ως αποτέλεσμα των θερμότερων αερίων μαζών που θα επηρεάζουν την περιοχή μας και γενικότερα στην ανατολική Μεσόγειο.
Καθώς θα κορυφώνεται η θερμή αέρια μάζα της 2ης φάσης του καύσωνα στην περιοχή μας (το διήμερο Κυριακή – Δευτέρα), η 3η φάση του καύσωνα θα αρχίσει να εξελίσσεται στην κεντρική Μεσόγειο όπως βλέπετε στην πιο κάτω εικόνα για την Δευτέρα (24 Ιουλίου).
Και η 3η φάση του καύσωνα αναμένεται να επηρεάσει σταδιακά την ανατολική Μεσόγειο ενώ φαίνεται ότι θα είναι και η πιο έντονη φάση ολόκληρου του καύσωνα καθώς με τα μέχρι στιγμής δεδομένα φαίνεται η μεταφορά ακραία θερμών αεριών μαζών προς την ανατολική Μεσόγειο αλλά και την περιοχή μας προς τα τέλη της νέας εβδομάδας (28 – 30 Ιουλίου).
Με βάση τα πιο πάνω σημερινά δεδομένα, η θερμοκρασία σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να ξεπεράσει τους 45 βαθμούς Κελσίου σε τμήματα του εσωτερικού, πιθανώς απειλώντας και θερμοκρασιακά ρεκόρ για την περιοχή μας. Να υπενθυμίσουμε ότι η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί στην Κύπρο είναι οι 46.2 (46) βαθμοί Κελσίου και είχε καταγραφεί στις 04 Σεπτεμβρίου του 2020 από τον σταθμό του Τ.Μ στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Εθνικού Δασικού Πάρκου Αθαλάσσας (FD Visitor Center) όπως μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ. Παρόλα αυτά, λόγω του ότι απέχουμε πέραν της 1 εβδομάδας από αυτή την καιρική εξέλιξη, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να μετριαστεί ελαφρώς η ζέστη που δείχνουν τα προγνωστικά μοντέλα μέχρι στιγμής. Τις επόμενες ημέρες θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει η εικόνα σχετικά με τις αναμενόμενες θερμοκρασίες και θα υπάρξει νεότερη ενημέρωση.
Οποιαδήποτε και αν είναι η τελική εξέλιξη σε σχέση με τις μέγιστες θερμοκρασίες που θα καταγραφούν τις επόμενες ημέρες στο νησί μας, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συνεχίσουν τα 40άρια (+) στο εσωτερικό μέχρι και τουλάχιστον τα τέλη Ιουλίου/αρχές Αυγούστου. Μέχρι στιγμής, ο σταθμός αναφοράς του Τ.Μ για τη Λευκωσία στο σταθμό ραδιοβολίσεων Αθαλάσσας έχει καταγράψει 8 συνεχόμενες ημέρες με 40άρια (+) (από τις 13 Ιουλίου μέχρι και σήμερα 20 Ιουλίου) και απ’ ότι φαίνεται θα φτάσουμε τουλάχιστον τις 19 συνεχόμενες ημέρες με 40άρια (+), με προοπτική να καταγραφούν και ακόμα περισσότερες.
Ο μεγαλύτερος συνεχόμενος αριθμός ημερών με 40άρια (+) στον συγκεκριμένο σταθμό από το 2010 και έπειτα είναι οι 12 ημέρες (περίοδος 27 Ιουλίου – 7 Αυγούστου 2021), κάτι που σίγουρα θα ξεπεράσουμε. Στην εικόνα πιο κάτω βλέπετε το μέγιστο σύνολο συνεχόμενων ημερών με θερμοκρασίες 39.5 και άνω από τον συγκεκριμένο σταθμό για τα τελευταία 13 χρόνια (δεν συμπεριλαμβάνεται ακόμα η φετινή χρονιά):
Ένας τόσο έντονος και κυρίως παρατεταμένος καύσωνας δεν θα μπορούσε να μείνει χωρίς συνέπειες, κάποιες από τις οποίες ήδη ζούμε αλλά και κάποιες οι οποίες θα φανούν το επόμενο διάστημα.
Τις τελευταίες ημέρες, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν γίνει πολύ δυσμενείς σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Λόγω των παρατεταμένα υψηλών θερμοκρασιών και χαμηλής υγρασίας, η ξηρή καύσιμη ύλη έχει αυξηθεί ενώ την ίδια ώρα, η περιεχόμενη υγρασία σε αυτή έχει μειωθεί σημαντικά. Παράλληλα, και στην χλωρή βλάστηση (χόρτα, θάμνοι και δέντρα), οι τιμές περιεχόμενης υγρασίας μειώνονται μέρα με την μέρα όσο συνεχίζει ο καύσωνας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη ευλεκτότητα και σε περίπτωση πυρκαγιάς, ακόμη και χωρίς ιδιαίτερα ενισχυμένους ανέμους ευνοείται η γρήγορη εξάπλωση της και δύσκολη κατάσβεση της. Στην περίπτωση της Ελλάδας, παρατηρούνται και ισχυροί άνεμοι (τα γνωστά μελτέμια) τις τελευταίες ημέρες, δυσχαιρένοντας το έργο κατάσβεσης των ήδη υπάρχοντων πυρκαγιών. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται κάθε καλοκαίρι μεγάλες πυρκαγιές στην Ελλάδα και θα πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά τόσο η πρόληψη όσο και η διαχείριση των δασικών πυρκαγιών. Όσο συνεχίζει ο καύσωνας, ο κίνδυνος έναρξης και εξάπλωσης πυρκαγιών θα γίνεται ακόμα πιο δυσμενής, κάτι το οποίο ισχύει και για την Κύπρο.
Επίσης, ένας καύσωνας τέτοιας έκτασης και διάρκειας δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και τις γεωργικές καλλιέργειες (κυρίως των λαχανικών αλλά και των φρούτων), μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα (ακόμη και μετά το πέρας του καύσωνα) τόσο στην Κύπρο όσο και στις υπόλοιπες χώρες που επηρεάζονται από τον παρατεταμένο καύσωνα. Εκτιμούμε ότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των τιμών των φρούτων και των λαχανικών, κάτι το οποίο μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τις αρχές του φθινοπώρου.
Κλείνοντας, σημαντική είναι και η θερμική επιβάρυνση που βιώνουν οι άνθρωποι αλλά και τα ζώα. Να τονίσουμε ότι ηδη έχουν παρατηρηθεί περιστατικά θερμοπληξίας σε ευάλωτες ομάδες στην Κύπρο εξαιτίας του καύσωνα, εκ των οποίων 1 ηλικιωμένος έχασε τη ζωή του μέχρι στιγμής. Καθώς το κύμα καύσωνα αναμένεται να συνεχίσει μέχρι και το τέλος του μήνα, προτρέπουμε όπως ακολουθείτε τις συστάσεις των αρμόδιων φορέων αλλά και αυτές που αναφέρονται στις προειδοποίησεις μας.
